| Notes |
- 9 augustus 1532:
Daar een zeker ongeval, neerslag en doodslag, God betert het, in het dorp van Tilburg gebeurd is bij een vrouw genaamd IJke, huisvrouw van Ghijsbert Jan Vermee, dochter van wijlen Peter Jan Crillaerts en waarvan de misdadiger is iemand genaamd Jan zoon van wijlen Hanrick Peter Aerts, voor welk ongeval, neerslag en doodslag goede mannen gewerkt hadden voor de vrienden van de zijde van de gedode, dat zij dat ongeval hebben gebracht tot een minnelijke dage omdat te verzoenen en vrede te maken ten opzichte van de vrienden van de zijde van de gedode.
Zo is in zoverre in die zaak gesproken door de goede mannen, is over en weer gegaan van de ene partij naar de andere en ze hebben goede reden en altricati?en gehad, dat beide partijen zich hebben onderworpen en verbonden in vier minnelijke arbiters en vredestichters, te weten van de zijde van de levende zijn gekomen eerbare, wijze en notabele mannen, te weten heer Goessen Peijnenborch, Persoon van de kerk van Tilburg en Emschot en Dierck Gerit Backs; en van de zijde van de gedode zijn gekomen Arijaen Arijaen Reijner Crillaerts, schout van Tilburg en Goirle en Laureijs Hanrick Zwijsen, welke vier gekozen arbiters en vredestichters zich hebben beraden en op alle punten gelet en na consent van beide partijen zijn de arbiters overeengekomen om van de voors zaak een minnelijke uitspraak te doen.
Ten eerste spreken de vier gekozen arbiters eendrachtig als hun uitspraak uit, dat het ongeval, de neerslag en doodslag gepeisd, gevreed en verzoend moet zijn nu en ten eeuwigen dage, voor geboren en ongeboren, en dat op zoen en zoenrecht en volgens het algemeen landrecht, en dat ieder voor zijn hoofd [verantwoordelijk] zal zijn voor zoenbreuk en niet meer.
Daar dit nog niet genoeg is moet de misdadiger laten doen ter zieler lafenis en ter beternis van de vrienden 150 kloostergewinnen of zielemissen en deze te laten doen binnen de eerste termijn van de verzoening, ter weten binnen 17 weken.
Nog hiertoe binnen de termijn van de 17 weken te brengen of te laten brengen in de kerk van Tilburg drie toortsen in de handen van de schepenen of kerkmeesters ten behoeve van de kerk. Insgelijks twee waskaarsen elk van drie pond en van de 150 voors kloostergewinnen te brengen ten dage voors in handen van de schepenen of kerkmeesters bewijs, dat ze gedaan zijn. Nog zal de misdadiger hier nog bij doen 80 zoenguldens, elke gulden van 10 stuivers en die te betalen in drie termijnen in de voors kerk in handen van schepenen of kerkmeesters ten behoeve van de personen, die daarin gerechtigd zijn en de laatste termijn te betalen 10 karolus gulden van 20 stuivers per stuk en die ook in handen van schepenen of kerkmeesters ten behoeve van de voors personen, voor welke 10 karolus gulden de misdadiger geen voetval behoeft te doen.
En als de partij van de zijde van de gedode een kruis wil laten maken ter memorie van de gedode, dan mogen zij dat oprichten op `sHeren straat en de kommer van `sHeren wege moet de misdadiger afdoen zonder kosten voor de partij, welke kloostergewinnen, toortsen, waskaarsen, zoenpenningen en de 10 karolus gulden voors Hanrick Appels beloofd had te betalen ten dage en termijn als zijn eigen schuld en ook op zoen en zoenrecht.
Nog moet de misdadiger gaan ter bedevaert tot Sint Peter en Pauwels, apostelen, in Rome en die aan te vangen binnen een jaar na datum van heden en goed bewijs te brengen in handen van schepenen en kerkmeesters, dat hij die bedevaart gedaan heeft zoals men een bedevaart over doden moet doen, te weten de trappen opklimmen volgens oude gewoonte.
Nog moet de misdadiger uit het dorp van Tilburg blijven totdat hij toestemming van partijen kan verkrijgen en geen land binnen 3 mijl om het dorp van Tilburg te begrijpen tenzij met toestemming als voor.
Nog moet de misdadiger de vrienden van de zijde van de gedode de weg schouwen en ruimen zover dat doenlijk is binnen het dorp van Tilburg en elders en nog moet de misdadiger Peter Crillaerts, broer van de gedode, mijden en schouwen waar Peter voors zijn bijen wil zetten en vandaar met zijn bijen een mijl te blijven tenzij de misdadiger eerst met zijn bijen daar was en zijn bijen plaats genomen hebben.
Welke bedevaart voors, uit het dorp blijven, geen woonplaats te nemen, de weg schouwen en ook Peter Crillaerts te mijden en te schouwen, zoals dat boven breder begrepen staat, dit te doen en onderhouden op zoen en zoenrecht en volgens algemeen landrecht.
Mocht er enige duisternis, twist, altricatie zijn in wat voors staat, dat hebben de vier arbiters gehouden tot hun verklaring en wat de arbiters daarvan zullen besluiten moeten beide partijen handhaven.
Deze uitspraak hebben beide partijen geprezen en ze is ook verborgd, te weten van de zijde van de gedode door Ghijsbert Jan Vermee, Peter zijn zoon, Mercelis van Loet als man van zijn huisvrouw. Jan Cornelis Huijb Smitten en Jan Cornelis van Breda als mannen van de dochters van Ghijsbrecht voors voor zichzelf en voor de andere kinderen van Ghijsbrecht.
Van de zijde van de levende:
Claeus zoon van wijlen Hanrick Peter Aerts zo waar het hem in persoon aangaat en en niet verder.
Aangezien Jan, misdadige, hier in het dorp of binnen drie mijl rond het dorp van Tilburg geen woonplaats mag nemen zo hebben de partijen toegestaan, dat hij zijn goed mag verkopen en bijzijn van hemzelf en dat hij zich daarin secretelijk zal houden, blijvende op hetzelve zijn erfenis en hij mag niet gaan staan in het kerkhof, straten of andere plaatsen dan met discretie van de arbiters voors.
Bron: RHC Tilburg, algemene protocollen rechterlijk archief, R 280 f. 11r-v
|
Stamboom Marijnissen
